Taal en TOS

Taal

Alles is taal. Taal zorgt ervoor dat mensen contact kunnen hebben, hun gedachten en gevoelens kenbaar kunnen maken en duidelijk kunnen maken wat zij willen en denken. Wanneer iemand problemen heeft met taal, staat dit een goede communicatie (en sociale interactie) in de weg. Dit kan allerlei gevolgen hebben, zoals gedragsproblemen. Werken aan taal is dus werken aan een betere communicatie.

Zowel bij kinderen als volwassenen kunnen er problemen zijn met de taal. Bij kinderen gaat het vaak om taalontwikkelingsproblemen of problemen met lezen en spelling. Bij volwassenen die te maken krijgen met taalproblemen is vaak een neurologisch probleem de oorzaak. Veel lees- en spellingsproblemen vinden hun oorsprong in problemen met de taalontwikkeling, fonologie (klanksysteem) en/of auditieve vaardigheden. De logopedist is deskundig op deze gebieden.

Vertraagde taalontwikkeling (TOS)

Woont u in Tilburg  en heeft uw kind problemen met een vertraagde taalontwikkeling, dan is deze pagina voor u. Vertraagde taalontwikkeling is een groot probleem in Tilburg, omdat er veel mensen wonen met een andere moedertaal.

Bij een vertraagde taalontwikkeling blijft een kind op taalgebied duidelijk achter bij leeftijdsgenootjes. Er kunnen zich problemen voordoen in:

  • taal begrijpen
  • de taalvorm
  • de taalinhoud
  • en/of het taalgebruik.

Taal begrijpen. Bij problemen met het taalbegrip vindt het kind het moeilijk om te begrijpen wat anderen zeggen

Taalvorm. Bij problemen in de taalvorm blijven zinnen kort en ongestructureerd, er is sprake van grammaticaal onjuiste, ofwel ‘kromme’ zinnen en er is moeite met woordvorming.

Taalinhoud. Bij problemen in de taalinhoud kan er sprake zijn van een kleine woordenschat en is het begrijpen en vertellen van verhalen moeilijk. Er wordt vaak over dezelfde vertrouwde onderwerpen gepraat, het is lastig om buiten het hier -en- nu te vertellen en het is moeilijk om de voorkennis van de gesprekspartner in te schatten. Bij het spreken zijn vaak stopwoorden, denkpauzes of herhalingen in de zinnen hoorbaar. Tevens kan er sprake zijn van woordvinding problemen.

Taalgebruik. Bij problemen in het taalgebruik zijn er problemen met het gebruiken van taal in de communicatie en zijn er moeilijkheden in de communicatievoorwaarden; bijvoorbeeld beurtgedrag, luisteren en oogcontact in gesprekssituaties.

Samenhang met andere stoornissen

Een vertraagde taalontwikkeling kan samenhangen met andere stoornissen, zoals een:

  • spraakontwikkeling achterstand
  • algehele ontwikkeling achterstand
  • informatieverwerking probleem
  • auditief verwerking probleem
  • of een gehoor probleem.

Ook spelen de mogelijkheden van het kind, psychologische factoren, sociale factoren en de aard en hoeveelheid taalaanbod een rol.

Onderzoek. Soms wordt er door de logopedist, leerkracht of arts een algeheel ontwikkelingsonderzoek (psychologisch, logopedisch en gehooronderzoek) geadviseerd. Het Onderwijs Zorg Team onderdeel van KIZOOM kan onderzoeken of er sprake is van stoornissen die de (taal)ontwikkeling van het kind kunnen belemmeren.

Vroeg onderkennen van het probleem

Gevoelige periode. Het is van groot belang dat een vertraagde taalontwikkeling zo vroeg mogelijk wordt onderkend. Een kind heeft van 0 tot 6 jaar een gevoelige periode voor het leren van de taal. De manier waarop het kind taal leert is van grote invloed op de verdere taal- /denkontwikkeling.

Ontwikkeling van het denken. Wanneer het taalniveau aan de basis niet goed is zal dit effect hebben op de verdere taal/ denkontwikkeling. Taal blijft dus in grote mate medebepalend voor de taal/ denkontwikkeling die het kind doormaakt.

Gedragsproblemen. Door een vertraagde taalontwikkeling kunnen leerproblemen en sociaal-emotionele problemen ontstaan. Wanneer het kind moeite heeft met begrijpen of zichzelf niet duidelijk kan maken, kan hij/zij een bepaald gedrag gaan vertonen.

Aggressiviteit. Zo kan het kind bijvoorbeeld angstig, boos of agressief worden. Ook kan een vertraagde taalontwikkeling negatieve gevolgen hebben voor het leren lezen en het begrijpend lezen.

Wat doet de logopedist van Logopedie en Dyslexie Centrum Drinkenburg?

Gesprek met ouders en het kind. De logopedist onderzoekt de taalontwikkeling van het kind zorgvuldig. Het is belangrijk zo veel mogelijk informatie te verzamelen, zodat er zo gericht mogelijk aan de taalontwikkeling kan worden gewerkt. Dat begint bij een eerste gesprek met kind en ouders. Tijdens het eerste gesprek wordt onder meer duidelijk wat de hulpvraag is, wat de achtergrond van het kind is en wat ouders zelf hebben gedaan om de taalontwikkeling te stimuleren.

Testen. De taalonderzoeken worden veelal afgenomen met gestandaardiseerde testen. Met deze testen wordt het talige niveau van een kind in vergelijking met zijn leeftijdsgenootjes bepaald. Er kan onderzoek verricht worden naar het taalbegrip, de taalproduktie (woorden en zinnen), communicatievaardigheden en auditieve vaardigheden.

Diagnose en plan. Naar aanleiding van de uitslagen van de taalonderzoeken en verzamelde informatie wordt een diagnose gesteld. In overleg met de ouders wordt een plan gemaakt om zo gericht mogelijk aan de taalontwikkeling te kunnen gaan werken.

Therapievormen

Er bestaan diverse therapievormen, waaronder de indirecte en de directe therapie.

Bij de indirecte therapie worden de ouders door de logopedist geïnformeerd en geïnstrueerd hoe de taalontwikkeling zo goed mogelijk te kunnen stimuleren. De ouders leren hoe ze in allerlei dagelijkse situaties extra aandacht aan de taal van het kind kunnen besteden. Het kind krijgt op deze manier veel mogelijkheden om taal te koppelen aan ervaringen.

Bij de directe therapie werkt de logopedist met het kind. De logopedist werkt aan de opgestelde behandeldoelen. De logopedist bevordert een optimale communicatie. Daarnaast wordt het taalgedrag van het kind in de gaten gehouden en wordt daar zo goed mogelijk met het eigen taalaanbod op ingespeeld.

Samenwerking met de ouders is uiterst belangrijk. Ouders worden nauw bij de behandeling betrokken, zodat de taalontwikkeling ook thuis goed gestimuleerd kan worden en het kind de kans krijgt om de taal zo goed mogelijk te kunnen ontwikkelen. Tevens is het zinvol om samen te werken met leerkrachten en andere behandelaars, zodat er zo effectief mogelijk aan de hulpvraag kan worden gewerkt.

Betere communicatie. Behandeling van een vertraagde taalontwikkeling leidt vaak tot een betere communicatie, met name wanneer de vertraagde taalontwikkeling op jonge leeftijd wordt onderkend en behandeld.

Logopedie

Site over de taalontwikkeling bij baby’s, peuters en kleuters  www.kinderplein.nl
Site voor en door logopedisten  www.logopediestart.nl

Taal- en spraakontwikkeling

www.kindentaal.nl
Informatie over stadia in de spraakontwikkeling www.peuteren.nl
waarom is voorlezen belangrijk is www.peuterplace.nl

Dyslexie

Vereniging voor dyslexie www.woordblind.nl
Site voor en door mensen met dyslexie www.dyslexieweb.nl
Hulpmiddelen die je kunt gebruiken bij dyslexie www.lexima.nl

Lees- en/of schrijfproblemen

Moeite met lezen en schrijven www.lezenenschrijven.nl
Moeite met lezen www.mijnabc.nl
Oefensite voor kinderen met leesproblemen www.makkelijklezenplein.nl